Ecosystemen het resultaat van recursie?

Als we praten over ecosystemen in de architectuur dan hebben we het over ‘eenheden van organisaties die naast en samen met elkaar bestaan’. Welke uitwisseling zorgt voor een evenwicht in een organisatie?

Deze blog is oorspronkelijk gepubliceerd op Sogeti.nl op

Laat ik eens een parallel trekken naar de natuur. Een meertje is een ecosysteem van flora en fauna. Een meertje in een bos is een ecosysteem in een ecosysteem. Een bos in een gebied is een ecosysteem in een ecosysteem in een ecosysteem. De schoonheid van de natuur zit in deze vorm van herhaling genaamd recursie.

Evenwicht

Een definitie van een ecosysteem is “Een tot evenwicht gekomen leefgemeenschap, bestaande uit biotische en abiotische elementen met een zekere tolerantie en een grote mate van zelfregulatie”. Dit evenwicht wordt gevonden doordat de levende en niet-levende delen energie uitwisselen. Het is de recursie die ervoor zorgt dat een patroon sterk is en samen met de energie-uitwisseling de reden dat er een duurzaam evenwicht kan ontstaan.

Ecosystemen en architectuur denken

Een team dat met een ander team samenwerkt vormt samen een ecosysteem. Een groot bedrijf dat verschillende business units heeft met elk hun verzameling teams, noemen we ook een ecosysteem. Dit is een beschrijving van een patroon dat herhaald wordt (iteratie), maar heeft elk ecosysteem ook persé een ecosysteem in zichzelf nodig? Kunnen we dan binnen een organisatie spreken van een ecosysteem recursie?

Is het logisch om de volgende recursie van systemen te onderkennen?
A. Ecosysteem van samenwerkende enterprises
B. Enterprise van samenwerkende business units
C. Business Unit van samenwerkende teams
D. Team van samenwerkende personen
E. Persoon (van samenwerkende lichaamsfuncties)

Als we kijken naar de interactie tussen verschillende teams dan is een vorming naar business units een van de vele vormen van organisatie van teams ten opzichte van elkaar. Het zijn (on)bewuste ontwerpkeuzes die ervoor zorgen welke teams er zullen zijn en hoe deze samenwerken. De kleinste eenheid die werk kan verzetten om doelen te bereiken is de persoon.

Ontwerpkeuzes

De impact van de (on)bewuste ontwerpkeuzes worden meer ongrijpbaar nu we organisaties als verzameling van autonome entiteiten gaan ontwerpen. In de IT praten we nu over autonome teams met een zingevend doel (Purpose). Structuren die we nu massaal invoeren zijn devops, squads, emergent microservice teams, etc. In de business praten we nu over organisatiestructuren zoals Spark, holacratie, Squads, Startup ecosystemen en andere vormen van autonome systemen.

Een lastigste vraag hierbij is: gelden voor het ontwerpen van samenwerkende organisaties als ecosysteem andere regels dan voor het ontwerpen van samenwerkende teams als business unit? Ik denk dat de interactie tussen teams vaak gedreven wordt vanuit de interne motivatie van doel en overleven. Om teams samen te laten werken en een enterprise te laten zijn moet er een hoger gedeeld doel gecreëerd worden. Dit hint ernaar dat er verschillende ontwerptechnieken nodig zijn voor de verschillende lagen.

Ontwerpen van een ecosysteem

In hetarchitectuur — vakgebied is het belangrijk om in staat te zijn ontwerp technieken en modellen in de juiste situatie toe te passen. Hiervoor is het nodig om onderscheid tussen de situaties te kennen en te beseffen dat het ontwerpen van een ecosysteem rondom ‘de persoon’ andere middelen vereist dan het ontwerpen van het ecosysteem rondom ‘teams’.
Het lijkt erop dat binnen een enterprise de spelregels (Game Theory) een rol spelen in hoe de verschillende teams ten gunste van de organisatie handelen. Als we kijken naar wat nodig is om een balans tussen de teams onderling te vinden of balans binnen de teams zelf, dan speelt waarschijnlijk de groepsdynamiek (Group Dynamics) een rol.

Herhaling of recursie?

Het is een zoektocht naar de vraag of de ecosystemen rondom bedrijven gaan om herhaling of een recursie en welke consequenties dit heeft voor onze architectuuraanpak. Dit is een van de aspecten van ecosystemen. Verschillende sprekers gaven op het DYA Dag event 2019 elk hun eigen visie en ervaring de verschillende aspecten van ecosystemen en welke middelen zij gebruiken om tot een werkend ecosysteem te komen.