Digitale transformatie is de oorzaak van chaos en disruptie

Hoe ga je om met chaos?

Iedereen weet al jaren dat Digitale Transformatie essentieel is om te overleven in wat nu het nieuwe normaal is. Digitale transformatie opent de mogelijkheid om snel te reageren op veranderingen ongeacht of die van buiten de organisatie komen of van binnen de organisatie. Deze veranderingen nemen in snelheid en onvoorspelbaarheid toe.

Deze blog is oorspronkelijk gepubliceerd op Sogeti.nl op …

Met name de onvoorspelbaarheid leidt er onvermijdelijk toe dat de organisatie slachtoffer wordt van een disruptie. Het is een duivels dilemma waar we voor staan. Een transformatie is niet zomaar een verandering maar het gaat hier om het heruitvinden van de organisatie.

Digitale transformatie is een transformatie op vijf gebieden: Gedeeld klant inzicht; Operationeel fundament; Digitaal platform; Interne Governance; ontwikkelplatform voor externen (Designed for digital, Jean Ross). Het is superbelangrijk om te weten met welke visie voor ogen de nieuwe organisatie ontworpen wordt. Het onderkennen dat de (digitale) wereld chaotisch en complex (onvoorspelbaar) is moet een onderdeel zijn van het ontwerpproces.

Waar komt de chaos vandaan?

Chaos en Complexiteit gaan over onvoorspelbaarheid (Cynefin framework, Dave Snowden). Chaos theorie stelt dat een combinatie van deterministische systemen samen een niet-deterministisch systeem vormen. Wanneer systemen op elkaar reageren en niet-lineair reageren, met andere woorden dat een kleine afwijking een enorm effect heeft (butterfly effect), dan wordt het gedrag onvoorspelbaar.

Onvoorspelbaarheid is subjectief. Door meer informatie te hebben is het soms mogelijk om de toekomst, met enige bandbreedte aan waarschijnlijkheid, te voorspellen. Een herkenbaar voorbeeld van voorspellen met zo’n bandbreedte zijn de weersvoorspellingen van het KNMI (Zie dit achtergrondartikel van het KNMI).

Wanneer er meer systemen verbonden zijn met elkaar dan ontstaat er een toestand waarin onvoorspelbaar gedrag gegarandeerd is (interconnected graphs). Toeval wil dat de creatie van de netwerkorganisaties gezorgd heeft voor veel interne verbindingen, en dat digitale transformatie en data gedreven organisaties leidt tot veel externe verbindingen. Bewust of onbewust hebben we hiermee dus een systeem gecreëerd waarmee de onvoorspelbaarheid is toegenomen en de bandbreedte van de waarschijnlijkheid groter wordt. Of voorspellen soms zelf onmogelijk is omdat het ons gewoonweg aan voldoende informatie ontbreekt over deze vernieuwde toestand.

Ontwerp op onvoorspelbaarheid

Besluiten nemen over een systeem dat onvoorspelbaar is geworden is een uitdaging. Maar niet kiezen voor een digitale transformatie is veelal ook geen optie meer. Dit betekent dat organisaties of verdwijnen wanneer ze geen digitale transformatie aangaan (zoals de bakker op de hoek zonder Instagram en wifi), en dat wanneer organisaties digitaal zijn gegaan elke dag in hun voortbestaan bedreigd worden (zoals het intreden van Amazon in Nederland) omdat je niet met de onvoorspelbaarheid kunt omgaan.

Met DYA zijn we bezig om hier een antwoord op te formuleren. Er is een nieuwe taal nodig om als organisatie betekenisvolle keuzes te kunnen blijven maken in onvoorspelbaarheid en in samenhang te ontwerpen.